Ang Simula

Salamat at nairaos din ng maluwalhati ang Pista sa Nayon sa Vienna, Austria na ginanap nuong ika-14 ng Hulyo, 2007. Maluwalhati para sa mga pinuno at ilang kasapi ng Hiyas ng Bulakan na nagkaisang sumali bagama’t kapos na sa panahon upang puspusang paghandaan ang mga dapat isagawa para sa naturan na pagdiriwang.

Salamat din naman sa balikatang ipinakita ng bawat kasapi ng Hiyas ng Bulakan. Iilan pa lamang ang mga kasapi ng Samahan, at ang iba ay nasa bakasyunan, o kaya ay walang panahon na makatulong, subalit hindi ito naging hadlang upang hindi matuloy ang pakikibaka. Napakaraming dapat gawin at hikahos na nga sa panahon subalit hala, bira…napasubo na e! Ituloy na lang.

Dahil sa Isang Gitarista…

Mantakin mo, tatlong araw bago dumating ang araw ng pagdiriwang ay nuon pa lamang kami nagsimulang magsanay ng aming handog na awitin. Harana sana ang aming balak subalit ang maghaharana at ang haharanahin ay kung bakit naisipang magsara ng kubo sa araw pa naman na kailangan namin sila –si Aling Melania at ang kanyang kabiyak ng puso at gitarista na Si Zardy –taga Malolos. Dahil sa isang gitarista, naunsyami ang harana.

“Wala tayong gitarista” sabi sa akin ni Cindy, ang aming Pangulo. “Aalis patungong Croatia ang mag-asawang Melanie at Zardy dahil kaarawan ni Zardy sa ika-14 ng Hulyo”.

“Hindi ba alam mong kaarawan ni Zardy nang araw na ‘yon, e bakit ka sumang-ayon na sasali kayo? Nabitin tuloy tayo” paninita ko kay Melanie nang magkaharap kami sa kapihan.

“Iyon na nga e”, ang tangi niyang nasabi na may kasamang ngiting ngiwi, sabay dukot ng 20 Euro mula sa kanyang pitaka. Tulong daw niya sa amin. Tanggapin daw ba, tanong sa akin ni Cindy. “Tanggapin!” ang mabilis kong sagot. Dinagdagan pa ng isa pang 20 Euro, para naman daw mula kay Zardy at upang matigil na ako sa pamumudhi sa kaya. Ayaw pa sana ni Cindy subalit mabilis ako sa pagtanggap. “Ineng, kailangan natin yan”, paliwanag ko. Mainam palang pamudhiin ang Melania. Sige, pumaltos ka pa sa susunod!

Kaya nang dumating ang Abdul upang kami ay sanayin sa aming napiling awit ay hindi niya maikubli ang kaunting pagkabigo.

“Paano na yan? Wala ba kayong makukuhang iba pa upang mag-gitara?” tanong niya. Sinabayan na lamang namin sa pag-awit ang Mabuhay Singers. Sa CD, ano pa! Ako ang Nagtanim at nagbayo at nagsaing, subali’t nang maluto ay iba ang kumain.”Maganda naman ang kinalabasan. Isang oras lang kami nag-ensayo. Sabi nga ay sapat na ‘yan para humarap sa digmaan. Dumating si Thelma, si Pining, at si Cindy. Nakisanay si Loui at si Godo, kahit hindi sila makakadalo sa araw ng pagdiriwang. O di ba, iyan ang aming samahan. Kasama lagi ang bawat isa… kahit nga lamang ba sa damdamin. Nagbibigay din naman ng sigla, kahit paano.  Irog ko bakit ako’y  nilimot mo, di ba pangako mo’y hindi magbabago…

Ang Handa

Nagkukumahog kami sa pag-uwi nang Biyernes ng hapon upang simulan na ang paghahanda ng mga lulutuin para sa pista: Pospas, ginatang mais, turon na saging, palitaw. Inihatid kami ni God sa bahay dahil sa dami ng aming bitbitin. Di naglaon ay bumalik siya upang dalhin ang kinudkod na niyog ng kanyang maybahay na si Stella. Pitong niyog, Diyos na maawain! Kinudkod niyang mag-isa! Nagbigay pa ng linga dahil, tulad ng niyog, ay nakaligtaan ko rin itong bilhin. Maraming salamat, Stella. Tunay na mapalad sa iyo si God. Gayun din ang Hiyas ng Bulakan, mapalad din.

Katulong ni Pining si Lin Bernardo –kapitbahay ko – at si God sa pag-gawa ng turon. Halos ay hating-gabi na nang sila ay matapos. Nagsukat pa si Pining ng isusuot na katutubong damit. Hindi makapagpasiya kung siya ba ay magtatapis, magbabarong-tagalog o magki-kimona. Baka daw malaglag ang tapis. Para bang isang mabigat na suliranin na hindi malulutas. E di lagyan mo ng perdible, tapos ang kwento!

Bago sumapit ang ika-anim ng umaga ay gising na kami ni Pining at nagluluto na. Ako, nang aking pospas, ginatang mais, at palitaw. Isang katerba. Si Pining, nang kanyang turon na saging. Naku, ayaw lumutong! Nabasa kasi sa katas ng saging ang uhaw na balat ng lumpyang pinambalot. Nasayang ang saging ni Pacing, e ni Pining pala, ibig kong sabihin. Ang malutong sanang turon ay naging malatang maruya.

Kasama si Edgar na nagluto ng tinumis, maagang nagtungo si Bodjie sa pagdarausan ng Pista upang itayo ang kubol na gagamitin. Talagang maligalig ang aming Kalihim ng Kabuhayan na si Edgar. Naruong pasundo kay Cindy, naruong kay Bodjie. At muntik pa ngang nagbago ang isip ni Edgar nang sabihin ni Cindy na hindi niya ito masusundo dahil kami ni Pining ay susunduin din niya. Hindi yata naibigan ng Edgar ang binanggit ni Cindy kaya sinabi nitong baka hindi na niya maluto ang dinuguan. Bago pa lamang diumano tumilaok ang manok ay nasa palengke na yata siya sa paghahanap ng dugo. Kaya tumahimik na lamang ang pobreng Unang Ginang ng Hiyas at baka tumaas pa ang presyon ng kanyang sariling dugo. Masarap naman ang kinalabasan ng dinuguan ni Edgar. Sa totoo lang ay pinakyaw ko ang natira. Hindi kasi naubos dahil tumigas ang putong katambal.

Araw ng Pista

Nasa katayugan na ang naglalagablab na araw nuong Sabadong iyon nang sa wakas ay narating namin ni God ang aming tolda. Naligaw kami. Hindi maipaliwanag ni God kung paano kami nakarating sa ibang bayan. Baka namatanda ka, sabi ko. Hindi naman daw. Napataas nang kaunti ang isa kong kilay. Sana nga hindi! Salamat na lamang at hindi natunaw ang isang sakong yelo na nahingi namin sa McDonald’s sa tulong ni Jesus na taga Baliwag. Maraming salamat, Jesus. Huwag mong iiwanan ang McDo.  Bukod sa kanyang karaniwang hanapbuhay, si Jesus ay naninilbihan din sa McDonald’s tuwing Biyernes at Sabado ng gabi

Maganda ang toldang itinayo ni Bodjie na nahiram niya mula sa Nike.Talagang mapapakinabangan at maaasahan ang kanyang pagka-Kalihim ng Ugnayan. Naging suliranin kasi sa simula kung saan kami hahagilap ng tolda. Mabuti na lamang at maraming kaugnayan si Bodjie. Dahil din sa kanya at sa tulong ng iba pa niyang mga kaugnayan ay naitayo ng matiwasay ang kubol ng Hiyas. Talaga naman, kahit ano pang ugnayan, si Bodjie ay asahan. Tumpak lamang at karapat-dapat na siya ang maging Kalihim ng Ugnayan ng Hiyas.

Naruon na si Gigi na taga Bocaue. Tumulong siya sa pag-ayos ng aming kubol upang ito ay maging kaakit-akit. Kasama niya si Lito –ang kanyang kabiyak at mga magulang nito, ang dalawang kapatid na dalaga ng kanyang biyenang lalaki –si Nora at si Marietta Ramos na mga kasamahan namin sa Tangapan ng mga Bansang Nagkakaisa (United Nations), ang kanyang tatlong taong gulang na panganay na siyang naging musa ng Hiyas, at ang bunsong anak na anim na buwan pa lamang. Malaking malasakit din naman ang ginawa ng nasabing mag-anak na maghapong tumigil sa aming tolda, hindi pinansin ang init ng panahon.

Ang Edgar, hindi ko mawari. Artista ba o Pulitika? Hala, lakad, kamay dito, kamay doon. Namumuti siya. Parang bagong dampot sa kulahan. Sambalilong puti, pantalong puti, kamisadentrong puti, sapatos na puti. Tuloy ay lumuha pati ang mga anghel –nanakawan kasi ng eksena. Ikaw na ang maging si Edgar!

Inabutan din namin doon si Thelma – isang masikap na taga-pagmasid ng Samahan, si Cindy at si Pining. Balikatan silang lahat sa pag-aayos ng mga panindang pagkain at mga inumin. May biko, sapin-sapin, tokwa’t baboy, dinuguan at puto, pospas na manok, ginatang matamis na mais, palitaw, sitsarong Baliwag na may katambal na sukang may sili at bawang. Bili na kayo!

Hindi naman nilangaw subalit naging matumal ang tinda nang dakong hapon na dahil nagliliyab pa rin ang init ng araw. Ganito din naman ang naranasan ng iba pang may mga paninda. Mabili ang mga inumin, lalo na ang serbesa. Sapul na sapul ng sikat ng araw ang aming tolda kung kaya upang hindi malantad sa araw ay kung ilang ulit inurong ni Bodjie sa lilim ang mahabang hapag na kinapapatungan ng mga paninda

Ang Parada

Pang-sampu ang aming pangkat sa bilang ng mga sumamang samahan sa parada. Nagpapagandahan ng kasuotan at nagpapaligsahan sa sayaw ang bawat kasali. Maganda ang aming mga kababaihan – nakasuot sila ng kimona at saya. May sunong pa silang bilaong may lamang saging at kamote. Ang aming mga kasaping kalalakihan ay nagsuot naman ng Barong Tagalog. Nakakaaliw masdan ang aming musmos na musa – si Carmela na nakasuot ng patadyong, at panay ang kaway sa mga nanunuod na panauhin.

Hindi naglaon, pagkaatapos ng parada, ay tinawag na kami  sa tanghalan upang iparinig ang aming handog na awitin. Nahila namin si Jozel –taga Obando at isang Konsul sa Embahada ng Pilipinas sa Vienna. Tulad ni Mang Roman, at Ulysses na taga Obando rin, hindi nakasali si Jozel sa pagsasanay ng aming handang awit, subali’t hindi siya nag-atubili na samahan kami sa tanghalan. Kahanga-hanga ka Jozel, kahanga-hanga kayong lahat, mga kabayang Bulakenyo. Nakakataba ng puso na mabilang na isa sa inyo. Hindi rin nakasama sa aming pagtatanghal ang aming Kalihim ng Ugnayan. Paos pa rin ang kanyang tinig. Sabagay, mayroon pa naman ibang pagkakataong darating.

Dahil ayaw naming abutan ng sibsib, maaga kaming nagsara ng tindahan. Balikatan muli sa pagliligpit. Malinis naming iniwan ang pinagtayuan ng kubol. Si Bodjie ang nagtayo, si Bodjie din ang naglansag. Laking ginhawa para sa kanyang mga kasama. Naiwan kami nina Cindy at Pining. Sasalunuin kami ni God – isang pang kasapi na walang pagod at daing sa pagtulong. Ang lahat ng ito ay para sa tagumpay ng Hiyas ng Bulakan. Mabuhay at hanggang susunod na pagsasama, mga Kabayan.
...Badik Castillo